در گفت وگو با لیدی شال اعلام شد
برآورد میزان خسارت ناشی از زلزله در کمتر از یک دقیقه
تعدادی از پژوهشگران یکی از شرکتهای دانش بنیان سامانه ای را مبتنی بر اطلاعات مکانی برای پایش مخاطرات پیاده سازی کردند که می تواند در کمتر از یک دقیقه میزان صدمه های واردشده ناشی از زلزله را برآورد کند و به قول آنها این سامانه در فاز اول برای پایش زلزله به راه افتاده است، ولی در فاز توسعه آن برای پایش سه مخاطره طبیعی دیگر قابل کاربرد خواهد شد.
به گزارش لیدی شال به نقل از ایسنا، زلزله بی اطلاع می آید و می رود و در سر راه خود هر چه می بیند با خود همراه می کند، از سقف بالای سر تا جان آدمیان. در این میان خیلی از کشورها تلاش کردند با فناوری های زمینی و فضایی با این میهمان ناخوانده سازگاری بیابند.
این همان کاری است که محققان یکی از شرکتهای دانش اجرایی کرده و با راه اندازی سامانه پایش مخاطرات، درتلاش است تا تاب آوری کشور را در مقابل این میهمان ارتقاء دهد.
این سامانه هر چند که هم اکنون برای پایش مخاطره زلزله به راه افتاده است، ولی محققان آن امیدوارند که بتوانند در فاز توسعه، آنرا برای مخاطراتی چون فرونشست زمین، زمین لغزش و سیل کاربردی کنند.
مسعود مجرب، مجری طرح در گفتگو با ایسنا ضمن اشاره به اهمیت و لزوم ارزیابی خسارات ناشی از زلزله، اظهار داشت: معمولاً در ساعاتی پس از زلزله کسی از میزان صدمه های وارد شده اطلاع دقیقی در اختیار ندارد، تا آنکه تیم های امدادی به منطقه زلزله زده اعزام شوند.
وی به تجربه کشور پس از زلزله ازگله استان کرمانشاه اشاره نمود و افزود: پس از این زلزله تیم های امدادی به ازگله رجوع کردند، در حالیکه صدمه ناشی از این زلزله با بزرگای ۷.۳ در سرپل ذهاب بیشتر از ازگله بوده است.
مجرب با اشاره به اینکه چنین نگاهی در هیچ کشور پیشرفته ای وجود ندارد و امروزه کشورها با استفاده از فناوری به سرعت میزان خرابی ناشی از زلزله را برآورد می کنند، اظهار نمود: از آنجاییکه عمر مدیریت در کشور کوتاه است، ازاین رو رویکرد مدیریت بحران در کشور بیشتر به سمت توزیع اقلام است تا استفاده از فناوری برای کاهش بحران.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان تصریح کرد: بر این اساس ما در این شرکت دانش بنیان از سال ۱۳۹۶، برای شهر "قم" طی قراردادی با شهرداری این شهر، سامانه آنلاین تحت وب اطلاعات مکانی "تخمین صدمه مخاطرات (تام)" را راه اندازی کردیم. این سامانه با محوریت تخمین صدمه مخاطرات به تصمیم گیری در حوزه مدیریت بحران بلایای طبیعی و مرحله آمادگی قبل از وقوع حادثه کمک می نماید و کاربر هم در هر مکان و زمانی با استفاد از تلفن همراه، لپ تاب و تبلت بدون نصب نرم افزار امکان تخمین خطر و صدمه مخاطرات را خواهد داشت.
وی ضمن اشاره به جزئیات این سامانه، توضیح داد: ما برای ارزیابی خسارات پس از زلزله های احتمالی مبادرت به بررسی نوع خاک شهر قم و مدل سازی سرعت موج برشی کردیم. در گام بعد سازه های این شهر هم وارد محاسبات شد و بر مبنای توابع شکنندگی، تخمین صدمه سازه ها پس از زلزله ها بر مبنای سناریوهای مختلف ترسیم شد.
مجرب، شبیه سازی زلزله با بزرگای مختلف را گام دیگر پیاده سازی این سامانه دانست و اضافه کرد: شتاب زلزله را میتوان با فاصله گرفتن از کانون زلزله تخمین زد. به منظور تدقیق سامانه، شتاب ارزیابی شده را با داده ی ایستگاه های مختلف شتابنگاری مورد ارزیابی قرار دادیم.
این محقق حوزه زلزله شناسی مهندسی افزود: از آنجاییکه رفتار زلزله از سنگ بستر تا سطح، تغییر می کند، شتاب زلزله در سطح هم محاسبه شد و اثرات آنرا بر روی تک تک ساختمان ها مورد ارزیابی قرار دادیم.
وی با تکیه بر این که در این سامانه اطلاعاتی از ساختمان ها چون "سال ساخت ساختمان"، "ارتفاع آن"، "جنس"، "مهندسی ساز بودن آنها" و "کیفیت ساختمان" وارد شده است، اظهار داشت: این سامانه می تواند بر مبنای شتاب زلزله، درصد و میزان صدمه ساختمان ها را برآورد کند.
به نقل از ایشان، برآورد دستی تخمین میزان صدمه سازه ها پس از زلزله احتمالی زمان بر خواهد بود، ولی با استفاده از این سامانه در کمتر از یک دقیقه این محاسبات انجام می شود.
مجرب، "نقشه بیشینه شتاب زلزله"، "نقشه شدت زلزله" و "نقشه تخمین آسیب" را از خروجی های این سامانه عنوان نمود و افزود: کاربران با استفاده از این سامانه قادر خواهند بود که میزان صدمه را برآورد کنند. بعنوان مثال در کهک قم زلزله ای با بزرگای ۵.۵ رخ داده است، ولی اگر بزرگای آن ۷ باشد، سامانه اطلاعات مکانی تخمین صدمه مخاطرات می تواند به کاربر اعلام نماید که به کدام مناطق بیشترین صدمه وارد خواهد شد.
وی روش محاسباتی این سامانه را "تخمین خطر و صدمه سازه ای به وسیله روابط تجربی" و "محاسبه میزان خطر زلزله به وسیله اندازه گیری میزان شتاب توسط شتابنگارهای آنلاین" دانست و افزود: الزاما مناطق نزدیک به رومرکز زلزله صدمه بیشتری نخواهد دید، همان گونه که در زلزله کرمانشاه، شهر ازگله به کانون زلزله نزدیکتر بود، ولی صدمه های وارد شده از این زلزله در شهر سرپل ذهاب بیشتر بود. این امر به جنس خاک بستگی دارد و اگر ما نوع خاک مناطق مختلف را مدل سازی کرده باشیم، می توانیم درک بهتری از میزان خرابی پس از زلزله داشته باشیم، ضمن آنکه اعزام تیم های امدادی بهتر مدیریت خواهد شد.
مجرب، مدیریت اسکان زلزله زدگان را از دیگر کاربردهای نقشه های ساخته شده از این سامانه ذکر و افزود: با کاربردی کردن این سامانه مسؤولان مدیریت بحران دید دقیقی از شهرها پس از مخاطره زلزله در پیش رو خواهند داشت. ازاین رو هر چه اطلاعات این سامانه کامل تر و دقیق تر باشد، این دید نسبت به شهرهای زلزله زده دقیق تر است و مسؤولان را بهتر راهنمایی می کند.
مجری طرح، کاربرپسند بودن را از دیگر خصوصیت های این سامانه نام برد و اظهار نمود: این سامانه بگونه ای پیاده سازی شده است که هر کاربری با هر سطح سواد و تجربه ای می تواند از اطلاعات و نقشه های آن استفاده نماید و حتی می تواند لایه های اطلاعاتی را به آن اضافه کند، به این مفهوم که مسؤولان مدیریت بحران می توانند اطلاعاتی چون سوله های مدیریت بحران، پارک ها برای اسکان اضطراری، تعداد جمعیت تحت تأثیر زلزله، میزان کشته شدگان و مجروحان احتمالی، تعداد چادرهای مورد نیاز و حتی میزان مورد نیاز از اقلام بهداشتی برای ۷۲ ساعت را به این سامانه اضافه کنند.
وی بسته شدن راه ها پس از زلزله را از دیگر اطلاعاتی نام برد که این سامانه عرضه می دهد و خاطرنشان کرد: با هزینه اندکی هر شهر کشور می تواند به این سامانه مجهز شود، ولی احتیاج به همت دارد، ضمن آنکه متخصصان این حوزه وارد شوند.
مجرب، با اشاره به اینکه این سامانه به صورت کامل در شهرهای "قم" و "اسلامشهر" پیاده سازی شد، اظهار داشت: با پیاده سازی این سامانه در این دو شهر، امکان مانور آمادگی زلزله بر مبنای برآوردهای واقعی فراهم گشته است، ولی سامانه تام هنوز در تهران پیاده سازی نشده است که دلیل آن رویکرد مدیران است.
وی از توسعه این سامانه برای آب و فاضلاب شهر "ساوه" اطلاع داد و اظهار داشت: ما در مدت چهار سال از طریق اندازی سامانه تخمین صدمه مخاطرات، تنها در سه منطقه از کشور توانستیم آنرا پیاده سازی نماییم.
مجری طرح "بی نیازی از نصب نرم افزار"، "عدم وابستگی به سیستم سخت افزاری"، "قابلیت دسترسی در هر مکان و زمانی" و "قابلیت استفاده از سامانه با دستگاههای مختلف" را از دیگر مزایای این سامانه ذکر کرد و خاطرنشان کرد: این سامانه هم اکنون برای زلزله پیاده سازی شده است، ولی کاربردی کردن این سامانه برای پایش "فرونشست"، "زمین لغزش" و "سیل" در دستور کار تحقیقاتی و مطالعاتی این شرکت قرار دارد.
منبع: لیدی شال
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب