در گزارش لیدی شال مطرح شد؛
نفت به راحتی قابل تحریم است، راه رهایی از اقتصاد نفتی
لیدی شال: یك اقتصاددان با تاكید بر ضرورت كاهش اگاهانه نقش نفت در اقتصاد كشور اظهار داشت: تحریم نفت در نهایت منجر به كاهش درآمدها امسال می شود اما نمی تواند ما را به زانو درآورد.
محمد صادق الحسینی در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد اینكه چه تلاش هایی در چند دهه اخیر برای رهایی از وابستگی به خام فروشی نفت صورت گرفته است؟ گفت: مشخص نیست كه واقعاً خام فروشی نفت به لحاظ اقتصادی مبحث بدی باشد چراكه همچنان اقتصاددانان در تمام كشورها روی این مساله مجادله دارند. از این رو مهم تر از خام فروشی و غیر خام فروشی این است كه بدانیم چقدر از اقتصاد وابسته به نفت است؛ برای اینكه هر چه اقتصاد بیشتر وابسته به نفت باشد به این معناست كه بخش های دیگر رشد نكرده است با این مصداق كه یك دست سه برابر كل بدن رشد كرده است برای اینكه به صورت غیر متعادل رشد كرده است. درواقع نفت عملاً اجازه نداده است كه بقیه بخش های كشور رشد كند و توسعه یابد. این كارشناس اقتصادی اضافه كرد: اما درباب میزان وابستگی ما به نفت باید بگویم كه وابستگی به نفت كاهش یافته اما این كاهش وابستگی عامدانه واگاهانه نبوده و خود به خود اتفاق افتاده است. در سال ۵۵ ایران حدود ۵.۵ تا ۶ میلیون بشكه نفت تولید می كرد و در سال ۹۵ و ۹۶ با ۳۰ درصد كاهش به ۴ تا ۴.۵ میلیون بشكه رسید و قیمت نفت به دلار ثابت نسبت به سال ۵۶ تقریباً یك چهارم شده است و از این طرف جمعیت ۲.۵ برابر افزایش یافته و به ۸۰ میلیون نفر رسیده است. وی افزود: بدین سبب هم تولید و صادرات و ارزش نفت كاهش یافته و هم جمعیت كشور افزایش یافته است البته كاهش تولید ناشی از برنامه ریزی نبوده بلكه به خاطر جنگ و عوامل وابسته به آن كم شد و ارزش دلار هم به صورت جهانی پایین آمد. درواقع این سه مساله موجب كم شدن نقش نفت در ۴۰ سال قبل شده است. كاهش وابستگی به نفت برنامه ریزی شده نبود صادق الحسینی اشاره كرد: زمانی كه كاهش وابستگی به نفت برنامه ریزی شده، نباشد همچنان رفتار نفتی حفظ می شود؛ همچون خانواده پولداری كه ورشكست شده است اما هنوز رفتارشان مثل قبل است؛ ما باز فكر می نماییم هنوز نفتی هستیم و مثل یك كشور نفتی می خواهیم رفتار نماییم و خودرا با عربستانی كه كلاً ۳۰ میلیون نفر جمعیت دارد و ۱۱ میلیون بشكه نفت تولید می كند مقایسه می نماییم. درواقع رفتار ما مصداق ضرب المثل «پز عالی جیب خالی» است. وی اشاره كرد: در حقیقت دولت ما عملاً تلاشی برای كاهش وابستگی به نفت نكرده است؛ وضعیت بخش های مختلف اقتصادی كشور نشان داده است (غیر از بخش خدمات و دیجیتال) كه عملاً رشدی نداشته ایم. اگر دولت برای این اقدام تلاش می كرد باید شاهد مقررات زدایی، تسهیل فضای كسب و كار و اقداماتی از این دست می بودیم و به سمت اقتصاد جهانی حركت می كردیم؛ ولی با عنایت به اینكه كاری نكرده ایم نتیجه این شده كه الان نه نفت را داریم و نه اقتصاد توسعه یافته. نفت به راحتی قابل تحریم است این كارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به اینكه نفت به راحتی قابل تحریم است برای اینكه دی ان ای دارد و مشخص می كند تولیدكننده نفت كیست، اظهار داشت: نفت «بزرگترین درآمد خارجی دولت ایران» است، از این رو ظرفیت بالایی برای تحریم دارد. وی ادامه داد: سال ۹۶ درآمد نفتی حدود ۳۵ میلیارد دلار بوده است؛ این رقم چندان عدد بزرگی نیست. البته این مساله یكی از شانس های ما هم هست برای اینكه اگر نفت نقش پررنگی داشت تحریم ها ما را به زانو در می آورد. البته نمی گویم كه شرایط قابل تحمل است و تحریم نفت جهت گیری مؤثری برای خارجی ها نیست بلكه مقصود این است كه نمی تواند ما را به زانو دربیاورد بالاخره كشور راه خودرا پیدا می كند. صادق الحسینی اظهار داشت: تحریم نفت در نهایت منجر به این می شود كه قسمتی از درآمد سال جاری نفت وصول نشود اما باید بگویم كه وابستگی ما به نفت به قدری نیست كه نتوان این شرایط را تحمل كرد؛ وابستگی بودجه به نفت یك ششم است از این رو با مدیریت صحیح می توان شرایط را تحمل كرد. راه رهایی از اقتصاد نفتی وی در پاسخ به این سوال كه راه رهایی از اقتصاد نفتی چیست؟ گفت: ما درگیر یك بازی تاریخی و اجتماعی هستیم كه این بازی را باز بلد نیستیم؛ اینكه ما بتوانیم به خودمان غلبه نماییم و اوضاع را درست مدیریت نماییم دشوار است. فرق نروژ و ایران چیست؟ فرق همین است كه ساختارهای نروژ قبل از پیدایش نفت بر اساس طبقات اقتصادی و اجتماعی شكل گرفته ولی در ایران این طور نبوده است. این كارشناس اقتصادی اضافه كرد: ما كوشیدیم به وسیله صندوق ذخیره ارزی نفت را مدیریت نماییم اما این پروژه موفقیت آمیز نبود برای اینكه این صندوق هم در همین چارچوب ساختاری تعریف شده، بدین سبب به راحتی قابل دور زدن است؛ ساختار را نمی توان با یك صندوق تغییر داد. برای تغییر ساختارها نیاز به زمان و یادگیری با هزینه پایین داریم. وی اشاره كرد: تنها راه دور زدن ساختار و دستیابی به پایداری این است كه به نحوی درآمد نفت را بین مردم تقسیم كنیم؛ هر راهی غیر از این قابل دور زدن است. صادق الحسینی گفت: نقدی سازی انواع یارانه ها و تقسیم نفت بین مردم مؤثرترین چاره است برای اینكه مردم بهتر از دولت ها تصمیم می گیرند. این موضعی است كه در دنیا طرفداران زیادی پیدا كرده است و حتی بانك جهانی باز دو طرح موفق ایران پس از انقلاب را «كاهش جمعیت دهه هفتاد» و «طرح هدفمندی یارانه ها» عنوان كرده است؛ البته طرح هدفمندی در اجرا با مشكل مواجه گردید اما خود طرح بسیار طرح مؤثری است. وی با اشاره به اینكه به عقیده من همین الان هم دولت باید قسمتی از یارانه پنهان انرژی را به صورت نقدی به مردم بدهد و قیمت ها را بالا ببرد، اظهار داشت: دولت باید یك سوم مصرف انرژی شامل برق، گاز، گازوئیل و آب و غیره را به صورت بلاعوض در اختیار مردم قرار دهد ولی از آن طرف هم بازار الكترونیكی وجود دارد و می توانند این بخش بلاعوض را بفروشند. بدین سبب فرد این یك سوم را یا مصرف و یا صرفه جویی می كند. این كارشناس اقتصادی اشاره كرد: ولی هم اكنون با عنایت به یارانه پنهانی كه دولت می دهد هر كسی بیشتر مصرف می كند سود بیشتری می برد؛ برای اینكه بعنوان نمونه دولت در هر لیتر بنزین ۹ هزار تومان یارانه می دهد بدین سبب كسی كه ۲ لیتر بنزین می زند ۱۸ هزار تومان سود می كند ولی كسی كه یك لیتر بنزین می زند ۹ هزار تومان. این مساله منجر به مصرف بالا، ترافیك زیاد، آلودگی هوا و غیره می شود و در این چرخه نهایت تورم را دستخوش تغییر می كند و موجب می شود دولت به بانك مركزی و بانك ها بدهكار شود و به نقدینگی دامن بزند. متأسفانه ما با این روش و قیمت فعلی در حال از بین بردن اقتصاد كشور هستیم و آینده اقتصاد را تهدید می نماییم. صادق الحسینی گفت: ما باید یك سوم نفت، گاز، برق، آب، بنزین و گازوئیل را به مردم بدهیم و اگر كسی مصرف بیشتری داشت باید برود از بازار بخرد و از آن سو دولت برای به تعادل رساندن بازار، می تواند یك سوم را در بازار عرضه نماید و مابقی را صادر كند كه رقم حاصل از صادرات این محصولات بسیار بزرگ است و همین طور موجب می شود تحریم اقتصادی كشور سخت شود برای اینكه تا زمانی كه نفت درآمد مؤثر خارجی باشد به راحتی قابل تحریم است. وی ادامه داد: از سویی دیگر با این اقدام ساختار اقتصاد كشور تغییر می كند و چارچوب ها درست می شود برای اینكه دیگر پول دست دولت نیست و دست مردم است و مردم می دانند كه چگونه مصرف كنند. این كارشناس اقتصادی اشاره كرد: متأسفانه این كارها را نمی نماییم و در چرخه بدی افتاده ایم و مانند بچه پولداری هستیم كه پدرش ورشكست شده ولی همچنان فكر می كند كه پولدار است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب