گزارش لیدی شال؛
پیدا و پنهان فروش اوراق دولتی
لیدی شال: آبان، ماه پر تب و تابی برای بازار سهام بود چونکه برداشت غلط درباره فروش اوراق دولتی و وجود این تلقی اشتباه که بازار بدهی و بازار سهام رقیب یکدیگرند، موجی از نگرانی میان سهامداران ایجاد کرد.
به گزارش لیدی شال به نقل از مهر، یکی از چالش های مهم دولت از همان ابتدای فعالیتش تاکنون، کسری بودجه حدوداً ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی برجای مانده از دولت دوازدهم است. استقراض از بانک مرکزی، فروش دارایی ها و فروش اوراق بدهی همچون راه های پیش روی دولت برای پوشش این کسری ها محسوب می شود. اما عدم شناخت و ناآگاهی فعالان بازار سرمایه نسبت به انتشار اوراق بدهی و همین طور عملیات بازار باز موجب تعابیر اشتباهی درباره اثرگذاری منفی این دو بر بازار سهام شده است. این در حالیست که انجام عملیات بازار باز بانک مرکزی به مدلول فروش اوراق توسط دولت در بازار سرمایه نیست. از انتهای شهریورماه تا ۲۴ آبان ماه ۱۴۰۰ دولت تا حالا حتی یک ریال نیز اوراق مالی اسلامی (اوراق مرابحه عام و سلف) در بازار سرمایه به فروش نرسانده و تامین مالی نکرده است و از قضا در این دو ماه حدوداً ۹، ۰۰۰ میلیارد تومان از اوراق سررسید شده گذشته را تسویه کرده است و طبیعتاً افزایش ارزش معاملات اوراق بدهی در بعضی روزها مربوط به اجرای عملیات بازار باز بوده است و جو سنگین رسانه ای فعالان بازار از اساس غلط است. بدیهی است در صورت عدم مواجهه بموقع و صحیح با این فضاسازی و عدم شفاف سازی واقعیت موضوع برای عموم مردم، بروز لطمه هایی همچون وارد شدن بهتان بی مورد به حاکمیت و تضعیف سرمایه اجتماعی دولت جدید، چالش در راه انتشار اوراق مصوب بودجه ای در باقیمانده سال و تزریق بی نتیجه و تورم زای منابع مالی به بازار سرمایه اجتناب ناپذیر خواهد بود.فضاسازی مقابل اوراق دولتی از کجا شروع شد؟ماجرا از روز دوشنبه ۳ آبان ۱۴۰۰ شروع شد. بانک مرکزی وبانک های تجاری مطابق معمول در قالب اجرای عملیات بازار باز مبادرت به خرید و فروش اوراق مالی اسلامی کردند که ارزش این معاملات نزدیک به ۳۷ هزار میلیارد تومان بود. باید اصرار کرد این که «ارزش معاملات» در یک روز ۳۷ هزار میلیارد تومان بوده، به این معناست که فقط اوراقی به این مبلغ در قالب عملیات بازار باز بین بانکها و بانک مرکزی جابجا شده است و اساساً فروش اوراق به مفهوم تامین مالی دولت وجود نداشته است. در این روز یکی از نمایندگان مجلس به اشتباه آمار عملیات بازار بین بانکی را فروش اوراق تعبیر و توئیت زیر را منتشر کردند:
اما نکته مهم این است که حجم معاملات اوراق و فروش اوراق، دو مقوله کاملاً متفاوت هستند. با این نگاه غیر دقیق به ارزش معاملات اوراق، اگر کل کسری بودجه دولت را ۴۰۰ هزار میلیارد تومان در نظر بگیریم، با توجه به این که حجم معاملات اوراق در مهرماه ۱۴۰۰ بیش از این عدد بوده است، عملاً یعنی دولت در یک ماه کل کسری بودجه خودرا جبران کرده است! حال آنکه ارزش معاملات اوراق بدهی به مفهوم تامین مالی نبوده و به کلی با میزان فروش اوراق دولتی متفاوت می باشد. نکته دوم این است که بازار بدهی و بازار سهام هر دو مکمل یکدیگر در تقویت بازارهای مالی محسوب می شوند و رقیب دانستن این دو بازار به هیچ وجه فنی و دقیق نیست. دیدگاه اشتباهی وجود دارد که اگر تمایل سرمایه گذار به سمت بازار بدهی افزایش یابد، بازار سهام از رونق می افتد که این فرضیه کاملاً اشتباه است. همانطور که در نمودار زیر به وضوح مشخص است، اساساً بیش از ۹۹ درصد حجم خریداران اوراق بدهی، صندوق های با درآمد ثابت هستند و منابع مالی و نقدینگی فعالان بازار سرمایه و حتی صندوق های سرمایه گذاری سهامی و مختلط خریدار این اوراق نیستند.
نکته سوم این است که در مورد اوراق خزانه اسلامی، انتشار اوراق خزانه اسلامی با فروش اوراق خزانه اسلامی به کلی متفاوت است؛ در حقیقت پروسه انتشار اوراق خزانه اسلامی به این صورت است که بعد از تخصیص اوراق خزانه اسلامی به پیمان کاران دولتی، این پیمانکاران اختیار دارند که اوراق خودرا در بازار سرمایه تنزیل کرده و به فروش برسانند و یا تا سررسید اوراق خزانه صبر کنند و مبلغ اسمی اوراق را در سررسید دریافت نمایند. این در حالیست که حدود ۰.۰۰۱ از پیمانکاران اوراق خزانه اوراق خودرا در مهرماه در بازار سرمایه به فروش رسانده اند. در حقیقت باتوجه به آمار سازمان بورس در مهر ماه ۱۴۰۰، معاملات ثانویه اوراق خزانه اسلامی به میزان ۳۰.۵ هزار میلیارد تومان در مهر ماه شروع شده اما از این مقدار، تنها ۳۴۲ میلیون تومان توسط پیمانکاران در بازار سرمایه به فروش رفته است!همانطور که در جداول زیر مشخص است، با مقایسه آمار انتشار اوراق دولتی تا مهرماه و شهریورماه سال ۱۴۰۰، مشخص است که در مهرماه فقط معاملات ثانویه اوراق خزانه اسلامی شروع شده است که همانطور که اشاره شد، از این مقدار تنها ۳۴۲ میلیون تومان در بازار سرمایه به فروش رفته است. طبیعتاً این میزان فروش در بازار سرمایه بی تأثیر است. جداول زیر نشان میدهد در شهریور و مهر ۱۴۰۰ تا حالا اوراق تامین مالی دولتی (اراد (اوراق مرابحه عام) و سلف (اوراق سلف موازی استاندارد)) به فروش نرفته و فقط اسناد خزانه اسلامی بفروش رفته است.
کارشناسان معتقدند که بازار بدهی ایران به نسبت سایر کشورهای دنیا بسیار کوچک است و نیاز به توسعه بیش از پیش دارد؛ ضمن این که انتشار اوراق سبب شفاف شدن کسری بودجه خواهد شد و در طولانی مدت عملاً از افزایش بی رویه هزینه ها توسط دولت جلوگیری خواهدنمود. در حقیقت انتشار اوراق مسیری در امتداد کاهش کسری بودجه دولت خواهد بود بدین سبب که در حالت کلی، منابع بودجه عموماً یا از مالیات تامین خواهد شد و یا از محل اوراق؛ بدیهی است که رشد فروش اوراق در طولانی مدت آثاری همچون افزایش نرخ بهره را در برخواهد داشت که این موارد ایجاد کسری بودجه برای دولت ها را پر هزینه تر خواهدنمود. در کوتاه مدت جایگزین هایی که می توان برای اوراق متصور بود، عبارتند از تسهیلات تکلیفی و دستوری بانکها به دولت و شرکت های دولتی یا استقراض مستقیم دولت از بانک مرکزی یا مثل ۴ ماه ابتدای سال ۱۴۰۰، استفاده دولت از تنخواه بانک مرکزی که همان استقراض از بانک مرکزی خواهد بود، که در هیچکدام از اینها شفافیتی وجود ندارد و بدین سبب که در قالب رشد پایه پولی و نقدینگی آثار خودرا منعکس خواهد کرد، عملاً آثار تورمی آن بر دوش عموم مردم قرار خواهد گرفت.
منبع: ladyshal.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب